Zaburzenia osobowości – jakie formy przybierają?
Przyczyny zaburzeń osobowości są różne. Niektóre kryteria wskazują na wiek, inne na różnego rodzaju problemy rodzinne. Szczególne znaczenie ma również relacja między dzieckiem, a rodzicami.
Wpływ na rozwój niektórych zaburzeń osobowości ma na przykład nadmierna kontrola matki lub ojca. To, co po dziś dzień pozostaje niejasne, to aspekty i uwarunkowania biologiczne. Nie wiadomo w jakim stopniu mają one wpływ na to, że dana osoba zachoruje.
Tak czy inaczej, istnieje wiele typów zaburzeń osobowości. Jedna z klasyfikacji wyróżnia kolejno osobowość:
- paranoiczną,
- schizoidalną,
- unikającą,
- zależną,
- Borderline,
- anankastyczna,
- dyssocjalna,
- histrioniczną.
Każdą z powyższych leczy się oczywiście farmakologicznie, jak i poprzez odpowiednią psychoterapię. Czas tej ostatniej zależy od konkretnego przypadku. Ważne jest jednak, by wybrać sprawdzony, specjalistyczny ośrodek. Taki, który będzie w stanie rozpoznać dane zaburzenie i dostosować do niego odpowiednie leczenie.
Powracając jednak do kolejnych typów zaburzeń, warto przyjrzeć się ich charakterystyce. Tak, by zrozumieć, co nam dolega i w jakich sytuacjach zgłosić się do specjalisty.
Osobowość paranoiczna, schizoidalna, unikająca i zależna
Osobowość paranoiczna charakteryzuje osoby nadmiernie podejrzliwe. Chory jest przekonany, że inni ludzie chcą zrobić mu krzywdę lub mu zaszkodzić. Z tego powodu staje się wycofany, niechętnie nawiązuje kontakty i opowiada o sobie innym. A gdy już dopuści kogokolwiek do siebie – i tak zauważa zniewagę i obrazę w jego słowach lub czynach. W stronę partnera chory z osobowością paranoiczną kieruje nieuzasadnione pretensje. Na przykład podejrzenia o niewierność.
Osobowość schizoidalna, to z kolei osobowość charakteryzująca skrajnych indywidualistów. Kontakty społeczne nie są w tym przypadku w żaden sposób satysfakcjonujące. Tacy ludzie zwykle stawiają wyłącznie na siebie, nie wchodzą w związki i nie interesują się zbytnio szeroko pojętą seksualnością. Większość rzeczy robią samodzielnie.
Osobowość unikająca charakteryzuje chorych, którzy unikają różnego rodzaju czynności. Niska samoocena, brak wiary w siebie i lęk przed krytyką powoduje, że ograniczają kontakty społeczne i nie podejmują się żadnych, bardziej wymagających zadań.
Osobowość zależna określa natomiast osoby, które są skrajnie niesamodzielne. Nie potrafią wyrażać własnej opinii, podejmować samodzielnych decyzji czy radzić sobie z prostymi problemami. Cały czas oczekują wsparcia od bliskich i przyjaciół, a brak troski z ich strony strasznie je stresuje.
Osobowość Borderline, anankastyczna i dyssocjalna i histrioniczna
Osobowość z pogranicza, czyli osobowość Borderline charakteryzuje się skrajnymi uczuciami i poczynaniami. Tak naprawdę najbardziej odczuwają to osoby, które żyją z człowiekiem dotkniętym tym schorzeniem. Jego nastrój jest drażliwy, a wszystkie zachowania bardzo gwałtowne, impulsywne lub wręcz nieobliczalne.
Osobowość anankastyczna to innymi słowy osobowość przypisana osobom do bólu perfekcyjnym. Chorzy dbają o szczegóły wykonywanych obowiązków do granic przesady. Często rezygnują z kontaktów towarzyskich czy drobnych przyjemności na rzecz wykonywania konkretnych czynności z jak największą dokładnością.
Osobowość dyssocjalna nazywana jest również osobowością antysocjalną. Pacjent w tym przypadku ma skłonności do łamania prawa, czynów zabronionych i negowanych przez większość społeczeństwa. Nierzadko nadużywa też alkoholu lub narkotyków. Traci umiar we wszystkim co robi i nie ma w związku z tym żadnych refleksji.
Ostatnia już w tej klasyfikacji, a więc osobowość histrioniczna, to potrzeba stałego bycia w centrum uwagi. Chory bardzo często zachowuje się niestosownie do sytuacji, wręcz teatralnie. Ma tendencje do tego, aby wszystkie relacje traktować zbyt intymnie.