Zaćma jest jedną z poważniejszych chorób narządu wzroku dotykającą nawet 30% osób po 65 roku życia, a także odpowiedzialną za prawie 50% przypadków ślepoty.

W skali światowej liczby takie są ogromne i choć okulistyka oferuje obecnie sprawdzone i skuteczne sposoby operacyjnego leczenia zaćmy, samo jej pojawienie się jest w dalszym ciągu bardzo dużym problemem. Pojawienie się zaćmy jest uwarunkowane naturalnymi procesami starzenia się oka i wszystkie osoby w wieku powyżej 40 lat znajdują się w grupie ryzyka zachorowania na zaćmę.

Jak prezentują się światowe statystyki dotyczące zachorowań na zaćmę i w jakim wieku pojawia się najczęściej?

Zaćma na świecie – w jakim wieku pojawia się najczęściej?

W Ameryce Północnej, bazując na danych ze Stanów Zjednoczonych, zaćma dotyka przede wszystkim osób starszych po 40 roku życia, przy czym zaznaczyć należy że nawet u połowy pacjentów powyżej 75 roku życia stwierdza się współcześnie zaćmę w jednym lub obojgu oczu.

W Wielkiej Brytanii, 95% przypadków zaćmy jest związanych z wiekiem i nawet 30% osób po 65 roku życia zmaga się z zaćmą pogarszającą w znacznym stopniu jakość ich widzenia. Co ciekawe, statystyki wskazujące na wiek pacjentów poddających się zabiegom usunięcia zaćmy i pacjentów zdiagnozowanych z zaćmą pokazują, że nawet 77% Brytyjczyków pochodzących z obszaru Indii cierpi z powodu zaćmy, a choroba pojawia się u nich znacznie wcześniej, bo już po 40 roku życia.

Zbierające szerszy zakres danych badania zaćmy dotyczące całego kontynentu europejskiego wskazują, że zdolności akomodacyjne oka słabną pomiędzy 40 a 50 rokiem życia i to właśnie wtedy zwiększa się ryzyko zachorowania na zaćmę. Według tych samych danych, średnia światowa wieku, w którym pacjenci zapadają na zaćmę wynosi obecnie 50 lat, przy czym średnio 5% populacji będzie cierpiało z jej powodu w przedziale 52-62 lat, 30% w wieku 60-69 lat i 64% dla populacji powyżej 70 lat.

Na kontynencie azjatyckim, zaćmę wykrywa się przede wszystkim u osób po 45 roku życia. W statystykach podawanych w brytyjskim czasopiśmie okulistycznym można znaleźć jednak pewne ciekawostki – dla Sumatry pacjenci niewidomi z powodu katarakty obejmują grupę od 21 roku życia, co znaczy że problemy z zaćmą pojawiają się tam bardzo wcześnie, podobnie jak w Bangladeszu, gdzie ślepotę u pacjentów powyżej 30 roku życia wywołuje głównie zaćma oraz problemy refrakcyjne.

Przyczyny zaćmy nie związane z wiekiem

Jeśli pod uwagę wzięlibyśmy jedynie wiek pacjenta, w grupie ryzyka zachorowania na zaćmę znaleźli by się w pierwszej kolejności pacjenci powyżej 65 roku życia, z mniejszą liczbą przypadków w gronie pacjentów 45-65. Istnieje jednak wiele dodatkowych czynników środowiskowych, które mogą przyspieszać rozwijanie się zaćmy i stanowią główną podstawę różnic w czasie pojawienia się zaćmy na poszczególnych kontynentach.

Jak podaje IAPB (The International Agency for the Prevention of Blindness), wśród czynników nie związanych z wiekiem i powiązywanych z wcześniejszym rozwijaniem się zaćmy należy wymienić fizyczne uszkodzenia gałki ocznej, cukrzycę, nadmierną ekspozycję na światło ultrafioletowe (UV) oraz palenie papierosów.

Na zaćmę mogą mieć wpływ także czynniki genetyczne, co widać w przypadku zaćmy wrodzonej pojawiającej się u dzieci. W związku z powyższymi, w krajach które nie mają dostępu do podstawowej opieki okulistycznej ani też możliwości prawidłowego zadbania o zdrowie i ochronę oczu, ryzyko pojawienia się zaćmy wcześniej jest o wiele wyższe, niż w krajach wysokorozwiniętych posiadających odpowiednią wiedzę i środki pozwalające zapobiegać rozwijaniu się zaćmy jak najdłużej.

Zaćma to problem, którego nie da się na chwilę obecną uniknąć lub całkowicie zlikwidować, choć oczywiście odpowiednie zadbanie o zdrowie wzroku, profilaktykę oraz szerszy dostęp do operacji zaćmy mogą znacząco zmniejszyć liczbę przypadków ślepoty wynikającej z nieleczonej zaćmy.