Podmiot leczniczy to często używane określenie. Jednak wiele osób nie wie, co dokładnie kryje się za tą definicją. Czym tak naprawdę jest podmiot leczniczy? Jakie placówki mogą nim zostać i jakie warunki muszą spełnić?

Czym jest podmiot leczniczy i działalność lecznicza?

Podmiot leczniczy to świadczeniodawca medyczny, który prowadzi działalność leczniczą. Z kolei działalność lecznicza polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych (czyli działań mających na celu poprawienie zdrowia pacjenta), promocji zdrowia oraz prowadzeniu działalności dydaktycznej lub badawczej. Może ona występować w dwóch formach.

1. Pierwszą jest działalność stacjonarna i całodobowa, gdy pacjent przebywa w miejscu leczenia przez 24 godziny. Świadczenia w tym przypadku można rozdzielić na szpitalne i inne (pielęgnacja i rehabilitacja pacjentów niewymagających pobytu w szpitalu i opieka nad pacjentami w ich końcowym okresie życia).
2. Drugą formą działalności leczniczej jest ambulatoryjne świadczenie zdrowotne, czyli takie, które nie wymagają stałego przebywania pacjenta w placówce (np. konsultacje medyczne, profilaktyczny przegląd stanu zdrowia i szczepienia).

Jakiego typu placówki są uważane za podmiot leczniczy?

Według obowiązujących przepisów podmiotami leczniczymi mogą być:

• przedsiębiorcy (w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej),
• samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej (SP ZOZ),
• jednostki budżetowe (w tym państwowe jednostki budżetowe tworzone i nadzorowane przez Ministra Obrony Narodowej, Ministra Sprawiedliwości lub Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, ministra właściwego do spraw wewnętrznych, które posiadają w swojej strukturze organizacyjnej lekarza, ambulatorium lub ambulatorium z izbą chorych),
• instytuty badawcze,
• fundacje i stowarzyszenia, których celem statutowym jest wykonywanie zadań w zakresie ochrony zdrowia i których statut dopuszcza prowadzenie działalności leczniczej,
• jednostki organizacyjne stowarzyszeń, które posiadają osobowość prawną,
• osoby prawne i jednostki organizacyjne, które działają na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej oraz innych kościołów i związków wyznaniowych, a także gwarancjach wolności sumienia i wyznania,
• jednostki wojskowe (w zakresie, w jakim wykonują działalność leczniczą).

Działalność lecznicza może być również prowadzona przez pielęgniarki, fizjoterapeutów lub lekarzy w formie indywidualnych, lub grupowych praktyk zawodowych.

Czy DPS i apteka to podmioty lecznicze?

Wiele osób zastanawia się, czy domy pomocy społecznej lub apteki są podmiotami leczniczymi. Może to wynikać z tego, że w DPS pracują pielęgniarki, które bardzo często muszą wykonywać podstawowe działania medyczne. Apteki również są dość mocno powiązane z leczeniem, ponieważ oferują środki farmakologiczne wykorzystywane do zwalczania różnego rodzaju chorób i urazów. Nic więc dziwnego, że dla wielu osób to, że te placówki nie są podmiotami leczniczymi, może być zaskoczeniem.

DPS to placówka, do której kierowane są przede wszystkim osoby wymagające stałej opieki, czy to z powodu wieku, choroby czy też niepełnosprawności. Pomimo tego, że bardzo często niezbędne jest tam zapewnianie specjalistycznej pomocy medycznej, to placówki te nie są według prawa podmiotami leczniczymi. Przyczyną tego jest głównie to, że celem działalności tego typu instytucji nie jest udzielanie świadczeń zdrowotnych tylko opieka oraz są one finansowane przez samorządy, a nie przez NFZ.

Apteki również nie są podmiotami leczniczymi, ponieważ według obowiązujących przepisów istnieje zakaz łączenia działalności polegającej na obrocie produktami farmakologicznymi z wykonywaniem działalności leczniczej. Z tego względu przedsiębiorcy muszą obecnie wybierać miedzy jedna z tych działalności, ponieważ ich równoległe prowadzenie jest niemożliwe.

Jakie kryteria należy spełnić, aby dana placówka została nazwana podmiotem leczniczym?

Aby dana placówka mogła zostać nazwana podmiotem leczniczym, musi ona prowadzić działalność leczniczą. Ponadto zgodnie z obowiązującym prawem, a w szczególności art. 17 ustawy o działalności leczniczej, tego typu instytucja musi posiadać pomieszczenia lub urządzenia odpowiadające aktualnym wymaganiom normatywnym, stosować wyroby medyczne odpowiadające wymaganiom Ustawy o wyrobach medycznych, zapewniać udzielanie świadczeń zdrowotnych wyłącznie przez osoby wykonujące zawód medyczny oraz spełniające wymagania zdrowotne określone w odrębnych przepisach, zawrzeć umowę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej.

Kolejną ważną kwestią jest także zawieranie umów z NFZ. Aby placówka uzyskała miano podmiotu leczniczego, musi ona współpracować z Narodowym Funduszem Zdrowia.